ΟΜΙΛΙΑ
ΤΗΣ Α. Θ. ΠΑΝΑΓΙΟΤΗΤΟΣ
ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ
κ. κ. Β Α Ρ Θ Ο Λ Ο Μ Α Ι Ο Υ
ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΤΕΛΕΤΗΝ ΕΓΚΑΙΝΙΩΝ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΜΕΝΕMΕΝΗΣ
(21 Ὀκτωβρίου 2013)
«Ὅτι καλὸν τὸ ἆθλον καὶ ἡ ἐλπὶς μεγάλη»
(Πλάτωνος «Φαίδων»).
Ἱερώτατε καὶ προσφιλέστατε ἀδελφὲ ἐν Χριστῷ Μητροπολῖτα Νεαπόλεως καὶ Σταυρουπόλεως κύριε Βαρνάβα, Ποιμενάρχα τῆς Θεοσώστου ταύτης Ἐπαρχίας,
Ἱερώτατοι ἅγιοι ἀδελφοί,
Ἐλλογιμώτατοι καὶ ἀγαπητοὶ διδάσκαλοι,
Ἐλπιδοφόροι μαθηταί,
Ἐγκαινιάζομεν σήμερον, Χάριτι Θεοῦ, τὸ ὡραῖον κατὰ τὴν δόμησιν Δημοτικὸν σχολεῖον τοῦτο καὶ συγχαίρομεν καὶ εὐλογοῦμεν τοὺς συντελέσαντας εἰς τὴν ὁλοκλήρωσιν τοῦ θεαρέστου ἔργου, τὸ ὁποῖον ἀποτελεῖ λ ί θ ο ν διὰ τὴν συνέχισιν τοῦ χρέους καὶ τοῦ ὑψηλοῦ καθήκοντος τῆς μεταδόσεως τῆς ἑλληνικῆς παιδείας, τῆς στηριζομένης ἐπὶ τοῦ ἀκρογωνιαίου Λίθου, τοῦ Χριστοῦ.
Ἀναμφιβόλως τὴν στιγμὴν ταύτην εὑρίσκεται ἐν τῷ μέσῳ ἡμῶν Ἐκεῖνος, τοῦ Ὁποίου εἶναι καὶ τὸ γεώργιον καὶ τὸ ἔργον, καὶ τοῦ Ὁποίου ὅλοι εἴμεθα συνεργοί, δηλαδὴ ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός, ὁ Ὁποῖος ἐδίδαξε τὴν ἀληθῆ παιδείαν, διδάσκων δωδεκαετὴς εἰς τὸν Ναὸν τοῦ Σολομῶντος, καθ᾿ ὅλην τὴν ἐπίγειον ζωήν Του ἀλλὰ καὶ σήμερον διὰ τοῦ Εὐαγγελίου καὶ τῆς Ἐκκλησίας Του.
Κλῆρος καὶ λαὸς ἐνταῦθα, ἄρχοντες καὶ ἀρχόμενοι, κατὰ τὴν περίοδον ταύτην τοῦ νέου σχολικοῦ ἔτους ὀφείλομεν νὰ προβληματισθῶμεν γονίμως καὶ εἰλικρινῶς διερωτώμενοι καὶ ἐρωτῶντες «τί εἶναι ἀλήθεια».
Τὸ ἐνδιαφέρον καὶ ἡ φροντὶς τῶν γονέων καὶ τῶν διδασκάλων διὰ τοὺς μαθητὰς πρέπει νὰ τοὺς ἀπασχολῇ κυρίως. Καθηγηταὶ καὶ διδάσκαλοι, γονεῖς καὶ κηδεμόνες, μαθηταὶ καὶ μαθήτριαι πρέπει νὰ εὑρισκώμεθα εἰς συναγερμὸν διὰ τὴν μεγάλην μάχην τῆς μορφώσεως.
Σχολεῖα καὶ Ἰνστιτοῦτα, φροντιστήρια καὶ ξέναι γλῶσσαι, τέχναι καὶ ἐπαγγέλματα ἀποτελοῦν τὸ ὄνειρον καὶ τὴν φιλοδοξίαν τῶν γονέων, τὸν πόθον καὶ τὴν ἀγωνίαν τῶν παιδιῶν. Πάντα ταῦτα, βεβαίως, εἶναι συγκινητικά, διότι ἀπαιτοῦν μόχθον καὶ θυσίαν καὶ εἶναι ἐπίσης ἀπαραίτητα καὶ βασικὰ διὰ τὴν πρόοδον καὶ τὴν ἐπιστήμην, διὰ τὴν εὐημερίαν τῆς κοινωνίας καὶ τὸν πολιτισμὸν τῆς ἀνθρωπότητος. Πέραν ὅμως καὶ ὑπεράνω τούτων, ἢ μᾶλλον σκοπὸς καὶ τέρμα ὅλων τούτων πρέπει νὰ εἶναι ἡ ἐσωτερικὴ καλλιέργεια τοῦ ἀνθρώπου, ἡ ἠθικὴ διάπλασις καὶ μόρφωσις τοῦ νέου μαθητοῦ «κατ᾿ εἰκόνα καὶ καθ᾿ ὁμοίωσιν Θεοῦ», δηλαδὴ ἡ ἀνακάλυψις τῆς ἀληθείας, τοῦ Χριστοῦ.
Ποία ὅμως εἶναι ἡ ὀρθὴ παιδεία; Ποία ἡ ἀληθὴς μόρφωσις; Ἀσφαλῶς εἶναι ἐκείνη ἡ ὁποία ἔχει ὡς βάσιν ἀμετακίνητον τὴν ψυχοσωματικὴν ἰδιότητα τοῦ ἀνθρώπου καὶ ὡς σκοπὸν τὴν σύμμετρον καὶ ἁρμονικὴν ἀνάπτυξιν. Ὀρθὴ παιδεία εἶναι ἐκείνη, ἡ ὁποία ἀντιμετωπίζει καὶ καλλιεργεῖ τὸν ἄνθρωπον ὡς ἑνιαίαν προσωπικότητα καὶ προωθεῖ αὐτὸν εἰς τὸν τελικὸν αὐτοῦ προορισμόν, τὴν εὐημερίαν καὶ προσφορὰν εἰς τὸν κόσμον ἀλλὰ καὶ τὴν ἀπόλαυσιν τῆς ἀνωτέρας ζωῆς πλησίον τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ.
Συνεπῶς, καὶ ἡ εὐθύνη τῶν φορέων τῆς ἀγωγῆς, γονέων καὶ διδασκάλων, εἶναι μεγάλη, διότι εἶσθε Θεοῦ «συνεργοί», τὸ δὲ ἔργον σας ἀποτελεῖ «μυσταγωγίαν» καὶ ἀληθῆ ἱερουργίαν. Δὲν ὑπάρχει ἀνωτέρα «τέχνη» καὶ δυσκολώτερον «ἐπάγγελμα» ἀπὸ τοῦ γονέως καὶ τοῦ διδασκάλου. Ὁ Ἱερὸς Χρυσόστομος εἰς εἰδικὴν ὁμιλίαν του περὶ ἀνατροφῆς τῶν τέκνων παρουσιάζει τὸν ἄπλαστον καὶ ἀδιαμόρφωτον κόσμον τοῦ παιδιοῦ μὲ νεοϊδρυθεῖσαν πολιτείαν ἀπὸ τὴν ὁποίαν λείπει ἡ ὀργάνωσις καὶ ἡ νομοθεσία. Πρέπει νὰ θεσπισθοῦν οἱ κατάλληλοι καὶ ἀναγκαῖοι νόμοι οἱ ὁποῖοι νὰ ρυθμίζουν τὴν ζωὴν καὶ τὰς σχέσεις τῶν πολιτῶν καὶ νὰ προστατεύουν αὐτοὺς ἀπὸ ἐσωτερικοὺς καὶ ἐξωτερικοὺς ἐχθρούς, ὥστε νὰ διαβιοῦν μέ τάξιν, εἰρήνην καὶ ἀσφάλειαν. Διαφορετικά, χωρὶς τοὺς νόμους καὶ τοὺς κανονισμούς, ἀπαυγάσματα καὶ καρποὺς τῆς παιδείας, θὰ ἐπικρατῇ ἡ ἀναρχία καὶ ἡ παρανομία. Νομοθέτης καὶ Βασιλεὺς τῆς ψυχικῆς πολιτείας τοῦ παιδιοῦ εἶσθε πρωτίστως οἱ γονεῖς, ὁ πατὴρ καὶ ἡ μήτηρ, οἱ ὁποῖοι πρέπει νὰ χαράξητε εἰς τὴν ψυχὴν τοῦ παιδιοῦ τοὺς αἰωνίους ἠθικοὺς νόμους, βάσει τῶν ὁποίων θὰ ἀναπτυχθῇ καὶ θὰ ἐξελιχθῇ εἰς τέλειον καὶ ὡλοκληρωμένον ἄνθρωπον. Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος προτρέπει τοὺς γονεῖς: «Οἱ πατέρες ἐκτρέφετε τὰ τέκνα ὑμῶν ἐν παιδείᾳ καὶ νουθεσίᾳ Κυρίου», ἡ δὲ παιδεία καὶ νουθεσία Κυρίου ἀρχίζει ἀπὸ τῆς παιδικῆς ἡλικίας, ὁπότε ἀρχίζει ὁ σωματικὸς καὶ ψυχικὸς μετασχηματισμὸς τοῦ παιδιοῦ. Οἱ γονεῖς πρέπει νὰ ἐγκύψητε ἐπάνω εἰς τὸ παιδί, ὅπως ὁ ἀγαλματοποι-ὸς ἐπάνω εἰς τὸ ἄμορφον μάρμαρον, διὰ νὰ σμιλεύσητε τὸ ἦθος καὶ τὸν χαρακτῆρα του. Ὁ παιδαγωγὸς δέ, σεῖς ἀγαπητοὶ διδάσκαλοι καὶ ἐκπαιδευτικοί, καλεῖσθε νὰ εἰσέλθητε εἰς τὴν μεγάλην αὐτὴν μάχην τῆς μορφώσεως μὲ τὴν ἀρτίαν καὶ ἐπιβλητικὴν πανοπλίαν τῆς προσωπικότητός σας ἡ ὁποία θὰ ἐμπνέῃ εἰς τὸν μαθητὴν τὸ ἱερὸν δέος καὶ τὸν σεβασμόν, τὴν συγκίνησιν καὶ τὴν ἐμπιστοσύνην. Εἰς τὴν δύσκολον καὶ κρίσιμον αὐτὴν κατάστασιν ἔρχεται βοηθός σας ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία μας, ἡ ὁποία ἀποτελεῖ τὸ μέγα σχολεῖον τῆς πίστεως καὶ τῆς εὐσεβείας, ὅπου διδάσκει ὁ Μέγας Παιδαγωγὸς ὅλων τῶν ἀνθρώπων, ὁ Κύριος. Εἶναι τὸ θερμοκήπιον ὅλων τῶν ψυχῶν, καὶ ἰδιαιτέρως τῶν παιδικῶν. Ἡ Ἐκκλησία προσφέρει μὲ ὅλα της τὰ μέσα τὴν χριστιανικὴν πίστιν καὶ προσκαλεῖ εἰς τὸ μέγα δεῖπνον τῶν πνευματικῶν της ἀγαθῶν ὅλα τὰ τέκνα της.
Ἀπαραίτητος, λοιπόν, εἶναι ἡ συνεργασία τῆς σχολικῆς Κοινότητος μετὰ τῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας. Ἡ διευκόλυνσις τῆς γνωριμίας καὶ τῆς σχέσεως τῶν μαθητῶν καὶ τῶν μαθητριῶν μὲ τὸν οἰκεῖον Ἐπίσκοπον εἶναι πρᾶξις ἀναγκαία πρὸς ἀπόκτησιν ὡλοκληρωμένης ἀντιλήψεως καὶ γνώσεως περὶ τῆς Ἐκκλησίας. Τὸ πρῶτον σημαντικὸν κέρδος εἶναι ὅτι τὰ παιδιὰ λαμβάνουν τὴν χάριν καὶ τὴν εὐλογίαν, μυοῦνται εἰς τὰ μυστήρια τῆς ζωῆς, τῆς πνευματικῆς καὶ τῆς καθημερινῆς. Ἐν συνεχείᾳ ἐπιλύονται παρεξη-γήσεις. Ὁ Ἐπίσκοπος ἀπὸ πρόσωπον δῆθεν ἀπρόσιτον λόγῳ τῆς θέσεώς του φανερώνεται ὡς ὁ ἀγαπῶν ποιμήν, ὁ στοργικὸς πατὴρ ὁ ὁποῖος μεριμνᾷ, φροντίζει, δέχεται, συμμερίζεται. Οἱ μαθηταὶ μετὰ ἀπὸ μίαν τοιαύτην ἐπικοινωνίαν προβληματίζονται θετικῶς, ἐνθουσιάζονται. Τὴν χρησιμότητα τῆς παιδείας ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ καὶ διὰ τῆς Ἐκκλησίας ἅπαντες τὴν γνωρίζομεν καὶ τὴν ἀναγνωρίζει ἡ κοινωνία. Διὰ τοῦτο εἰς καιροὺς κρισίμους, κατὰ τοὺς ὁποίους ἡ γενικὴ χαλάρωσις, τὰ ναρκωτικά, τὸ ἀλκοόλ, τὸ ἔγκλημα, αἱ αἱρέσεις καὶ τὰ λοιπὰ βλαβερὰ μέσα ἀποδυναμώνουν ἢ διαφθείρουν τὰς παιδικάς, ἐφηβικὰς καὶ νεανικὰς ὑπάρξεις, ἡ προσπάθεια τῆς Ἐκκλησίας ἐν συνδυασμῷ πρὸς ἐκείνην τῆς Ἑλληνικῆς Πολιτείας πρέπει καὶ ὀφείλει νὰ λειτουργήσῃ ἀποτελεσματικῶς καὶ μὲ ταχύτητα. Ἡ πρόληψις εἶναι ἀσυγκρίτως καλλιτέρα τῆς θεραπείας.
Ἡ ἱκανοποίησις τῆς Μητρὸς Ἐκκλησίας, τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, θὰ εἶναι μεγάλη ὅταν ὅλοι συμβάλλουν πρὸς τὴν κατεύθυνσιν ταύτην καὶ ἐκκινήσῃ μία προσπάθεια προσηρμοσμένη εἰς τὰ δεδομένα τῆς συγχρόνου ἐποχῆς μὲ στόχον τὴν πνευματικὴν ἀναγέννησιν τοῦ λαοῦ.
Ἐν κατακλεῖδι, ἂς ἐπικαλεσθῶμεν τὴν εὐλογίαν καὶ τὴν βοήθειαν τῆς μεγαλυτέρας ποιμαντικῆς φυσιογνωμίας τῆς συγχρόνου Ἑλλάδος, τοῦ Ἁγίου Νεκταρίου, γράφοντος: «Ἡ ἐλπὶς τῆς Ἐκκλησίας καὶ τοῦ Ἔθνους εἶναι οἱ νέοι». Οἱ νέοι μας ὅμως ἔχουν αἰσθανθῆ ὅτι ἡ Ἐκκλησία εἶναι ἡ ἐλπίς, ὅτι ἡ Ἐκκλησία ἔχει ἐλπίδα, ὅτι ἡ Ἐκκλησία φέρνει τὴν ἐλπίδα; Πῶς ἕνας νέος θὰ μάθῃ τὴν ἐλπίδα; Εἰς τὸ ἐναγώνιον αὐτὸ ἐρώτημα τῶν νέων ἂς ἐπιστρα-τεύσωμεν ὅλας μας τὰς δυνάμεις, ὥστε νὰ δώσωμεν ἐλπίδα εἰς τὴν νέαν γενεὰν καὶ διὰ τοῦ ἐγκαινιασθέντος σχολείου τούτου, τὸ ὁποῖον εἴθε νὰ ἀποτελέσῃ «καταγώγιον ἀρετῆς». Καὶ τότε ἡ ἀντίδοσις θὰ εἶναι μεγάλη δι᾿ ὅλους, διότι «καλὸν τὸ ἆθλον, καὶ ἡ ἐλπίς (ὅλων μας) μεγάλη»!
Ἡ Χάρις τοῦ Πατρὸς τῶν Φώτων ἂς εἶναι μαζὶ μὲ τοὺς μαθητὰς καὶ τὰς μαθητρίας πού «μαθαίνουν τὰ γράμματα» καὶ τοῦ Θεοῦ τά πράγματα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου