Οικουμενικού Πατριάρχου Βαρθολομαίου: [ΝΟΥΘΕΣΙΕΣ ΠΡΟΣ ΜΟΝΑΧΕΣ]

ΟΜΙΛΙΑ

ΤΗΣ Α. Θ. ΠΑΝΑΓΙΟΤΗΤΟΣ

ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ

κ. κ. Β Α Ρ Θ Ο Λ Ο Μ Α Ι Ο Υ

ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΚΕΨΙΝ ΑΥΤΟΥ 

ΕΙΣ ΤΗΝ ΙΕΡΑΝ ΜΟΝΗΝ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΧΟΡΤΙΑΤΗ

(22 Ὀκτωβρίου 2013)

Ἱερώτατε Μητροπολῖτα Νεαπόλεως καὶ Σταυρουπόλεως κύριε Βαρνάβα,

Ὁσιωτάται ἥ τε Καθηγουμένη Χριστοδούλη καὶ αἱ λοιπαὶ εὐλαβέσταται ἀδελφαί, θυγατέρες τῆς ἡμῶν Μετριότητος ἐν Κυρίῳ ἀγαπηταί,

Τέκνα ἡμῶν ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,

          Μετὰ πολλῆς χαρᾶς καὶ συγκινήσεως εἰσερχόμεθα εἰς τὴν ἱερὰν καὶ σεβασμίαν Μονήν σας, προσκυνοῦμεν τὸν ἱερὸν καὶ πάνσεπτον Ναὸν τοῦτον καὶ ἀσπαζόμεθα τὴν περίπυστον εἰκόνα τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου, ἱερὸν κειμήλιον, σέμνωμα καὶ Προστάτιδα τῆς πάλαι ποτὲ διαλαμψάσης Ἱερᾶς Μονῆς Χορταΐτου, τοῦ ὄρους τὸ ὁποῖον σκέπει τὴν Θεσσαλονίκην καὶ τὸ ὁποῖον ἡγιάσθη διὰ τῶν ἀσκητικῶν ἱδρώτων καὶ δακρύων καὶ τῶν συντόνων προσευχῶν τῶν ἐν αὐτῷ ἀσκησάντων μοναχῶν καὶ μοναζουσῶν, ὡς καὶ διὰ τῶν ἁγίων λειψάνων αὐτῶν. Εὑρισκόμενοι ἐδῶ, δεχόμεθα τὴν ἐξ αὐτῶν ἀναπεμπομένην θείαν Χάριν καὶ εὐλογίαν, ἡ ὁποία ἁγιάζει τὴν ὅλην περιοχὴν καὶ προστατεύει τὴν πόλιν ἐξ ὁρατῶν καὶ ἀοράτων ἐχθρῶν, ἀπολαμβάνομεν τὴν ἔνθερμον καὶ φιλοπάτορα ὑποδοχήν σας καὶ ἀκούομεν τοὺς προσηνεῖς καὶ εἰλικρινεῖς λόγους σας, μικρὰν ἔνδειξιν τῆς πολλῆς ἀγάπης καὶ ἀφοσιώσεώς σας πρὸς τὴν ἡμετέραν Μετριότητα καὶ τὴν Μητέρα Μεγάλην τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίαν, διὰ τοὺς ὁποίους καὶ σᾶς εὐχαριστοῦμεν ἐκ βάθους καρδίας.

          Ὁ τόπος αὐτὸς ἀναπέμπει μίαν μυστικὴν εὐωδίαν. Τὸ πλῆθος τῶν ἀγνώστων εἰς ἡμᾶς καὶ γνωστῶν εἰς τὸν Κύριον καὶ τοὺς Ἁγίους Του ἀσκητῶν καὶ ἀσκητριῶν οἱ ὁποῖοι διέλαμψαν ἐδῶ κατὰ τὴν βυζαντινὴν ἐποχὴν ἔχουν ἀφήσει ἀνεξίτηλα τὰ ἴχνη των εἰς τὸν Χορτιάτην. Τὸ γεγονὸς αὐτὸ τὸ ἀποδίδομεν εἰς τὴν εὔνοιαν τῆς Κυρίας Θεοτόκου, τῆς ὁποίας ἡ παροῦσα εἰκὼν ὑπῆρξε τὸ παλλάδιον τῆς ἐνταῦθα ἐρημοπολιτείας. Εἶναι γνωστὸν ὅτι οἱ μοναχοὶ καὶ μοναχαὶ εὐλαβοῦνται ἰδιαιτέρως τὴν Ὑπεραγίαν Θεοτόκον καὶ ἀπολαμβάνουν ἰδιαιτέραν Θεομητορικὴν στοργήν. Ὅπως ἀνεγνώσαμεν κάπου, ὁ Κύριος, ὅταν ἐφανερώθη εἰς ἕνα κοινοβιάρχην, τῷ ἔδωκε τὴν ἐντολὴν οἱ μοναχοὶ νὰ ἀπευθύνωνται πρὸς τὴν Παναγίαν Μητέρα Του διὰ πᾶσαν χρείαν αὐτῶν. Ἡ Παναγία, λοιπόν, ὑπῆρξεν ἡ Ὁδηγός, ἡ Παιδαγωγὸς καὶ ἡ Τροφὸς τῶν ἐνταῦθα ἀσκησάντων. Καὶ τὰ πιστὰ τέκνα της ἀνέδειξαν τὸ ὄρος τοῦτο τόπον προσευχῆς καὶ ἁγιασμοῦ καὶ ἐπλήρωσαν τὸν τόπον πνευματικῆς εὐωδίας.

          Αὐτὴν τὴν παράδοσιν τῆς προσευχῆς καὶ τῆς ἀσκήσεως, αἱ ὁποῖαι ὁδηγοῦν εἰς τὸν ἁγιασμόν, ἦλθε πρὸ πεντηκονταετίας, εὐδοκίᾳ Θεοῦ, νὰ ἀνανεώσῃ ὁ μακαριστὸς Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Παντελεήμων ὁ Α΄, διὰ τῆς ἱδρύσεως τῆς εὐαγοῦς Ἱερᾶς Μονῆς ταύτης, ἡ ὁποία ὅμως πρώτην φορὰν ἀπέκτησεν ἀδελφότητα κατὰ τὸ 1979, διὰ τῆς ὑπὸ τοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου Παντελεήμονος τοῦ Β΄ μετατροπῆς της ἀπὸ ἀνδρῴας εἰς γυναικείαν. Τὴν δὲ ἵδρυσιν αὐτῆς ἠκολούθησαν ἡ ἵδρυσις καὶ ἄλλων μοναστικῶν καθιδρυμάτων καὶ ἡ προσέλευσις θεοφιλῶν ψυχῶν εἰς αὐτά, ὥστε νὰ βλέπωμεν εἰς τὰς ἡμέρας μας τὴν ἀναβίωσιν τῆς μοναστικῆς πολιτείας, ἀκολουθούσης τὰς ἱερὰς παραδόσεις καὶ τοὺς κανόνας τῶν ὁσίων Πατέρων καὶ Μητέρων ἡμῶν.

          Ἡ Ἱερὰ Μονή σας, ἡ ὁποία τώρα ἀνήκει εἰς τὴν Ἱερὰν Μητρόπολιν Νεαπόλεως καὶ Σταυρουπόλεως, προσφυῶς ἔχει ἀφιερωθῆ εἰς τὴν θείαν Μεταμόρφωσιν τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν, διότι ὁ σκοπὸς τῆς ζωῆς τοῦ χριστιανοῦ, ἰδιαιτέρως δὲ τοῦ μονάζοντος, εἶναι νὰ ἀποκτήσῃ κοινωνίαν μὲ τὸν Θεόν «γνωστῶς καὶ εὐαισθήτως», ὡς διδάσκει ὁ ἅγιος Συμεὼν ὁ Νέος Θεολόγος, κοινωνίαν τὴν ὁποίαν ἐβίωσαν οἱ πρόκριτοι τῶν ἁγίων Ἀποστόλων εἰς τὸ ὄρος Θαβώρ, καί, ἐν τέλει, νὰ ἑνωθῇ μὲ Αὐτόν.

          Ἡ θέα, ὅμως, τοῦ Θεοῦ προϋποθέτει καθαρότητα καρδίας, ὅπως μᾶς διδάσκει τὸ Εὐαγγέλιον («Μακάριοι οἱ καθαροὶ τῇ καρδίᾳ, ὅτι αὐτοὶ τὸν Θεὸν ὄψονται»). Καὶ ἡ καθαρότης ἐπιτυγχάνεται διὰ τῆς Χάριτος τοῦ Θεοῦ τῇ συνεργίᾳ τοῦ ἀνθρώπου, ὁ ὁποῖος ὀφείλει νὰ ἀγωνισθῇ σθεναρῶς καὶ μακροχρονίως κατὰ τῶν ἐμπαθῶν λογισμῶν καὶ ἐπιθυμιῶν του, ὥστε νὰ προετοιμάσῃ τὴν καρδίαν του, δηλαδὴ τόν «ἔσω ἄνθρωπον», πρὸς ὑποδοχὴν καὶ ἐγκατοίκησιν τῆς Χάριτος. Ἀκολουθεῖ ὁ φωτισμὸς τοῦ νοῦ τοῦ ἀνθρώπου, καὶ ὁ ὅλος ἄνθρωπος γίνεται θεοειδής.

          Ὡς γνωρίζετε, αὐτὴ ἀκριβῶς εἶναι ἡ ὁδὸς τοῦ μοναχοῦ. Καί, ὅπως μᾶς διδάσκει ὁ συμπολιοῦχος τῆς πόλεώς σας ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς ἐν τῷ εἰς τὸν Τίμιον καὶ Ζωοποιὸν Σταυρὸν λόγῳ του, τὸ πρῶτον βῆμα πρὸς τὴν κάθαρσιν τῆς καρδίας ἐκ τῶν παθῶν εἶναι ἡ ἀποφυγὴ τῶν αἰτιῶν των. Μᾶς διδάσκει καὶ ὅτι τὰ πάθη πολεμοῦνται εὐκολώτερον ὅταν φύγῃ κάποιος ἐκ τοῦ κόσμου καὶ συμβιώσῃ μὲ ἄλλους, ἔχοντας τὸν ἴδιον στόχον, ὁμονοοῦντας καὶ περισσότερον ἐμπείρους εἰς τὸν πνευματικὸν ἀγῶνα ἀπὸ τὸν ἴδιον. Ὅμως, δὲν ἀρκεῖ ἡ ἀπομάκρυνσις ἐκ τοῦ κόσμου, διὰ νὰ ἐξαφανισθοῦν τελείως τὰ πάθη ἀπὸ τὸν μονάζοντα, διότι αὐτὰ πάλιν θὰ ἐνεργοῦν διὰ τῶν ἐμπαθῶν λογισμῶν. Μόνη ἡ Θεία Χάρις ἔχει τὴν δύναμιν, ὅταν κατασκηνώσῃ εἰς τὸν ἄνθρωπον, νὰ διασκορπίσῃ τοὺς ἐμπαθεῖς λογισμοὺς ὡς τὰς μυῖας, κατὰ τὴν ἔκφρασιν τοῦ ἁγίου Γρηγορίου.

          Ὅμως, ἡ Θεία Χάρις, δηλαδὴ ὁ ἴδιος ὁ Θεὸς ὅπως φανεροῦται εἰς ἡμᾶς, κατοικεῖ εἰς τοὺς ταπεινούς. Καὶ ἡ ταπείνωσις, ἡ μετάνοια, ἡ ἐκκοπὴ τοῦ ἰδίου θελήματος διὰ τῆς ὑπακοῆς εἰς τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, τὸ ὁποῖον δηλοῦται εἰς κάθε μίαν μοναχὴν διὰ τῆς Γεροντίσσης ὑπ᾿ Αὐτοῦ φωτιζομένης, εἶναι αἱ ἀρεταὶ αἱ ὁποῖαι ὁδηγοῦν εἰς τὴν κάθαρσιν τῆς καρδίας καὶ ἑλκύουν τὴν Χάριν τοῦ Θεοῦ.

          Τὸ στάδιον τῶν ἀρετῶν καὶ ὁ ἀσκητικὸς ἀγὼν εἶναι ἐπίπονα καὶ μακροχρόνια. Ὅμως καὶ τὰ ἔπαθλα εἶναι ὑπερπολύτιμα, «ὧν οὐκ ἔστιν ἄξιος ὁ κόσμος». Εἶναι ἡ ἕνωσις μετὰ τοῦ Χριστοῦ καὶ ἡ αἰώνιος συμβίωσις μετ᾿ Αὐτοῦ καὶ πάντων τῶν Ἁγίων ἐν τῇ Βασιλείᾳ τῶν Οὐρανῶν.

          Μὴ ἀποκάμητε, λοιπόν, εἰς τὸν θεοφιλῆ ἀγῶνά σας, τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά. Συνεχίσατε μὲ καρτερίαν καὶ ὑπομονὴν τὴν προσευχήν, τὴν ἄσκησιν, τὴν μετάνοιαν, τὸν ἁγιασμόν... Αἴρετε τὸν Σταυρὸν τὸν ὁποῖον ἐπέτρεψεν ὁ Κύριος ἡ κάθε μία σας νὰ φέρῃ, μὲ δοξολογίαν, χωρὶς γογγυσμοὺς καὶ διαλογισμούς. Μὴ καταλιμπάνητε τὸν μοναχικόν σας κανόνα καὶ μὴ ἐπιτελῆτε ἀμελῶς τὰ διακονήματά σας, ἀλλὰ μὲ φιλαδελφίαν καὶ ἀγάπην πρὸς τὴν Ἱερὰν Μονήν σας καὶ πρὸς τὸν Κύριον τοῦ ἀμπελῶνος τῆς ἁγίας Ἐκκλησίας.

          Ὑπακούετε κατὰ πάντα εἰς τοὺς ἡγουμένους ὑμῶν διότι αὐτοὶ ἀγρυπνοῦν ὑπὲρ τῶν ψυχῶν σας, ὅπως μᾶς διδάσκει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος· δηλαδὴ ὑπακούετε εἰς τὴν κατὰ Θεὸν μητέρα σας καὶ εἰς τὸν οἰκεῖον ποιμενάρχην σας, τὸν λίαν ἀγαπητὸν συλλειτουργὸν καὶ ἀδελφὸν ἡμῶν κ. Βαρνάβαν, τὸν τεθέντα εἰς τόπον καὶ τύπον Χριστοῦ· διότι, ὡς διδάσκει ὁ ἅγιος Ἰγνάτιος ὁ θεοφόρος, ὅπου εἶναι ὁ ἐπίσκοπος, ἐκεῖ εἶναι καὶ ἡ Καθολικὴ Ἐκκλησία. Καὶ προσεύχεσθε ὑπὲρ τοῦ κόσμου παντός, καὶ ὑπὲρ τῆς Ἁγίας τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας, τοῦ ποιμενάρχου της, τοῦ ἐν τῇ Πόλει εὐλαβοῦς κλήρου καὶ φιλοχρίστου λαοῦ, διότι καὶ ἡμεῖς, ταχθέντες νὰ φυλάττωμεν καὶ νὰ ἱερουργῶμεν εἰς τὰ ἱερὰ καὶ ὅσια τοῦ εὐσεβοῦς Γένους ἡμῶν, αἴρομεν τὸν ἰδικόν μας Σταυρόν.

          Τοιουτοτρόπως, διὰ πρεσβειῶν τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου, τῆς τοῦ Χορταΐτου Προστάτιδος, θὰ ἔχητε τὴν χάριν καὶ τὴν εὐλογίαν τοῦ ἐν τῷ ὄρει Θαβὼρ Μεταμορφωθέντος Κυρίου, ἀλλὰ  καὶ πλουσίας τὰς εὐχὰς τῆς ἡμετέρας Μετριότητος. Ἀμήν.