© ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση και αναπαραγωγή οποιωνδήποτε στοιχείων ή σημείων του e-περιοδικού μας, χωρίς γραπτή άδεια του υπεύθυνου π. Παναγιώτη Καποδίστρια (pakapodistrias@gmail.com), καθώς αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία, προστατευόμενη από τον νόμο 2121/1993 και την Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης, κυρωμένη από τον νόμο 100/1975.

Α Ν Α Γ Ν Ω Σ Τ Η Ρ Ι Ο

Κυριακή 22 Ιουνίου 2008

Σχεδιάζοντας τις Βιβλιοθήκες του μέλλοντος, η περίπτωση της Ζακύνθου


Γράφει ο Παύλος Φουρνογεράκης*

Στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, στις 10 και 11 Ιουνίου 2008 πραγματοποιήθηκε Διεθνές συνέδριο με θέμα «Σχεδιάζοντας τις Βιβλιοθήκες του μέλλοντος». Το συνέδριο οργάνωσε το Ινστιτούτο Γκαίτε σε συνεργασία με άλλους φορείς και με παράλληλη έκθεση φωτογραφίας από σύγχρονες βιβλιοθήκες της Ευρώπης, της Αμερικής και από τη περίφημη βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας. Ήταν ένα πετυχημένο συνέδριο το οποίο δημιούργησε αντιφατικά συναισθήματα σε όλους όσους το παρακολουθήσαμε. Ζηλέψαμε για όσα θαυμαστά γίνονται στο εξωτερικό σε σχέση με τη σύγχρονη αρχιτεκτονική των βιβλιοθηκών, αλλά ήταν και ένα δυνατό ταρακούνημα για ενεργοποίηση και στους δικούς μας χώρους.
«Διαστημόπλοια του βιβλικού σύμπαντος» χαρακτήρισε ένας Γερμανός δημοσιογράφος τα σύγχρονα κτίρια βιβλιοθηκών. Εντυπωσιακά νεόδμητα κτίρια, αλλά και ανακαινισμένα κτίσματα , όπως παλιές αποθήκες ή εργοστάσια, προσπαθούν να ανταποκριθούν στις ιδιαίτερες και αυξημένες απαιτήσεις της σύγχρονης κοινωνίας της πληροφορίας και επικοινωνίας. Δημόσιοι παράδεισοι μεταξύ ναού και αγοράς (με την αρχαία έννοια των όρων) όπου ο επισκέπτης θα έχει εύκολη πρόσβαση στο χώρο και ευχάριστη επαφή με την επιστήμη και τη γνώση, αλλά συνάμα θα χαλαρώνει με τη ζωντάνια της εμπειρίας μιας διαφορετικής δημόσιας αισθητικής της αρχιτεκτονικής. Είναι αρχιτεκτονικές ιδέες που αφορούν βιβλιοθήκες ψηφιακής εποχής, πρόκληση για δημιουργία χώρων που θα στεγάσουν το βιβλίο, ένα μέσο που θεωρείται όλο και πιο εφήμερο, συχνά ακόμη και «νεκρό». Η βιβλιοθήκη όμως παύει να αποτελεί ησυχαστήριο κοιμισμένων βιβλίων και αυστηρών προσώπων αφού γίνεται και χώρος συνάντησης, επικοινωνίας κι έμπνευσης και μεταβάλλεται σε σαλόνι της πόλης. Γι αυτό βρίσκεται συνήθως στο κέντρο της όποιας κοινότητας, εκεί που είναι η αγορά και συχνάζουν οι πολίτες και τους υποδέχεται όλους, μικρούς και μεγάλους, κατά μόνας ή ομαδικά και οικογενειακά.
Εάν συνδέσουμε τη σύγχρονη τάση με την περίπτωση της Ζακύνθου είναι εύκολο να κάνουμε το δικό μας όνειρο και να αγωνιστούμε για να το πραγματοποιήσουμε. Η Δημόσια Βιβλιοθήκη Ζακύνθου βρίσκεται στο ωραιότερο σημείο της πόλης. Στεγάζεται σε κτίριο ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής και έχει σημαντική συλλογή βιβλίων και εφημερίδων . Η εσωτερική όμως αρχιτεκτονική και οργάνωση προκαλούν κατάθλιψη και προετοιμάζουν τον επισκέπτη για γρήγορη αποχώρηση.
Η Δημόσια Βιβλιοθήκη Ζακύνθου πρέπει να απλωθεί σε ολόκληρο το κτιριακό συγκρότημα της Πλατείας Σολωμού (εκεί που στεγάζονται το Πνευματικό Κέντρο, ο κινηματογράφος Φώσκολος και ο Κόκκινος Βράχος), ώστε να μπορεί να αποτελεί το σημείο αναφοράς Ζακυνθινών και τουριστών. Η επέκταση στο χώρο, η υλικοτεχνική υποδομή και η ανάλογη στελέχωση με βιβλιοθηκονόμους, τεχνική και οικονομική υπηρεσία είναι απαραίτητη προϋπόθεση. Στην παρούσα φάση είναι εφικτός ένας τέτοιος σχεδιασμός αφού φτιάχνεται το θέατρο και θα μπορεί να ικανοποιήσει ανάγκες του πνευματικού κέντρου και του κινηματογράφου.
Τα σχέδια των σύγχρονων βιβλιοθηκών (και το όνειρο της δικής μας), περιλαμβάνουν μεγάλους ενιαίους χώρους, ώστε να υπάρχει η δυνατότητα κίνησης των επισκεπτών αλλά και μετακίνησης των επίπλων ανάλογα με την περίπτωση. Τα χρώματα, τα έπιπλα, τα γραφεία οι βιβλιοστάτες αλλάζουν μορφή και χρήση. Είναι πολύχρωμα, μοντέρνα, αναπαυτικά, με διαφορετικό φωτισμό κατά περίπτωση. Δημιουργούνται νοητοί χώροι και διαχωρίζονται εκείνοι που προκαλούν θόρυβο. Οι βιβλιοστάτες δεν στέκονται γεμάτοι και απειλητικοί με το βάρος και η μορφή τους. Είναι διασκορπισμένοι σε διάφορα σημεία του κτιρίου, και τα βιβλία καταλαμβάνουν τους χώρους ανάλογα με τις ανάγκες. Η Βιβλιοθήκη είναι εξοπλισμένη με ηλεκτρονικά μέσα ώστε να υπάρχει δυνατότητα διαδικτύωσης. Αναπαράγει ή παράγει οπτικοακουστικό υλικό, έχει χώρους προβολής ταινιών, ακουστικής μουσικής και δυνατότητα ηλεκτρονικής επικοινωνίας. Μπορεί να προσφέρει γλυκό και αναψυκτικό, ακόμα και πρόχειρο φαγητό. Διοργανώνει εκθέσεις, φιλολογικές βραδιές, διαλέξεις, συνέδρια. Εκδίδει βιβλία και περιοδικά, παρέχει ποιοτική γνώση και προάγει τη δημοκρατία αφού απευθύνεται σε όλους τους κατοίκους ντόπιους και μετανάστες, πλούσιους και φτωχούς, ανθρώπους με μορφές αναπηρίας και αρτιμελείς.
Στη Δημόσια Βιβλιοθήκη Ζακύνθου θα μπορεί κανείς να απολαμβάνει την όμορφη θέα του γαλάζιου, την ελπίδα της ζωής από τα παιχνιδιάρικα μικρά της πλατείας. Θα μπορεί να είναι ένα καινούργιο στέκι νέων, πιο ευχάριστο, χρήσιμο και δημιουργικό από τις παρακείμενες καφετέριες. Θα μπορεί να είναι ο χώρος του κουκλοθέατρου, του παραμυθιού, της ζωγραφικής, της αγγειοπλαστικής. Εκεί θα μπορούν να παίζουν νέα ποιοτικά ηλεκτρονικά παιχνίδια για να ψυχαγωγηθούν για να μάθουν τη νέα τεχνολογία. Θα μπορούν να ενημερωθούν για την επικαιρότητα, την πολιτική-πολιτιστική-αθλητική, να επικοινωνήσουν, να αστειευτούν, να μιλήσουν για τέχνη να αναπτύξουν πνευματική συζήτηση. Οι μεγαλύτεροι μαζί και χωριστά από τους νέους αλλά στον ίδιο χώρο θα ερευνούν τα αρχεία και τις πηγές θα ψυχαγωγούνται, θα διαλέγονται και θα επιλύουν τα προβλήματα της κοινότητας. Έτσι θα γίνει συνήθεια, τρόπος ζωής και ύπαρξης των ζακυνθινών, έτσι αποκτάμε την ελπίδα της βελτίωσης του μέλλοντός μας, αφού θα κατευθύνουμε τη σκέψη σε ωφελιμότερους δρόμους από εκείνον της αύξησης των τουριστικών επιχειρήσεων και των εσόδων μας. Θα μπορούμε να πετυχαίνουμε καλύτερα και σε αυτούς τους τομείς, γιατί θα έχουμε τους ορίζοντές μας πιο ανοιχτούς, το πνεύμα πιο νηφάλιο και τη σκέψη περισσότερο ανθρωπιστική και λιγότερο ανταγωνιστική.
Η νέα Δημόσια Βιβλιοθήκη Ζακύνθου θα πρέπει να ψηφιοποιηθεί, ώστε να διασφαλιστεί το πολύτιμο υλικό της και να μπορεί να είναι διαθέσιμο στο σύνολο των ενδιαφερομένων Το Μουσείο Σολωμού κι Επιφανών Ζακυνθίων ολοκληρώνει ήδη με επιτυχία ένα τέτοιο πρόγραμμα και μπορεί να γίνει παράδειγμα προς μίμηση. Η ψηφιοποίση θα δώσει τη δυνατότητα διαδικτύωσης και με τις τοπικές σχολικές βιβλιοθήκες που τόσο το έχουν ανάγκη, και έτσι θα δοθεί δυνατότητα ευρύτερης συνεργασίας.
Τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα δημιουργούνται νέες αξιόλογες βιβλιοθήκες όπως π.χ. στις Σέρρες και στο Ρέθυμνο και αναγγέλθηκε ήδη η κατασκευή της νέας Εθνικής Βιβλιοθήκης στην Αττική. Στη Ζάκυνθο αυτή την περίοδο μας απασχολούν άμεσα προβλήματα για επίλυση: νερό, καθαριότητα, οικονομικά σκάνδαλα και χρέη του μητροπολιτικού Δήμου κλπ. Αυτά όμως δεν πρέπει να μας αποπροσανατολίζουν και να μας αποθαρρύνουν από το να κάνουμε όνειρα για τη δια βίου παιδεία μας και τον πολιτισμό.
Όσοι ασχολούμαστε με τα γράμματα και τις τέχνες, όσοι αγαπάμε τη γνώση και όσοι πιστεύουμε ότι τα όνειρα μπορούν να γίνουν πραγματικότητα, μαζί με τη διεύθυνση και το διοικητικό συμβούλιο της βιβλιοθήκης, έχουμε υποχρέωση να αγωνιστούμε, να πείσουμε τους πολιτικούς για την αναγκαιότητα ανακαίνισης, ανασχεδίασης, ανάπλασης της βιβλιοθήκης μας. Γνωρίζουμε ότι απαιτεί σοβαρές μελέτες, χρόνο και χρήμα και κόπο, είναι όμως ένας αγώνας που μπορεί να βελτιώσει τον παρηκμασμένο πολιτισμό μας και να μας εμπνεύσει για νέες δημιουργίες.

* Ο Παύλος Φουρνογεράκης είναι φιλόλογος και υπεύθυνος της σχολικής βιβλιοθήκης του 2ου Γενικού Λυκείου Ζακύνθου.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Related Posts with Thumbnails